اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز یا dAPPها در اصل، نسخه‌ای از برنامه‌های نیرو گرفته از قراردادهای هوشمند در بستر زنجیرهی بلوکی یا بلاک چین هستند که شبکه‌ی اتریوم، آن‌ها را رواج داده‌‌است. عملی مشابه اپلیکیشن‌های قدیمی دارند، به طوری‌که کاربر حتّی نمی‌تواند تفاوتشان را تشخیص دهد، امّا مجموعه ویژگی‌های بیشتری را در بردارند.
dAPPها، روشی جدید برای انجام امور مالی شخصی‌اند. زمانی که فرد در فکر استفاده از روش‌های سنتی برای انجام امور مالی هستند، این‌امور، اغلب شامل گرفتن وام و قرض، ذخیره مالی و سایر امور مشابه است. پس امور مالی ساده، مانند گرفتن وام، چگون در شرایط غیرمتمرکز انجام می‌شوند؟
تاریخچه‌ی dAPPها
بیتکوین، اولین شبکه‌ی زنجیرهی بلوکیست، امّا تکنولوژی از آن‌زمان پیشرفت بسیاری کرده‌است و کاربردهای بیشتری نسبت به انجام تراکنشات مالی ساده دارد. زمانی که ویتالیک بوترین و همکارانش در سال 2013، اتریوم را ایجاد کردند و چیزی فراتر از سبک زندگی غیرمتمرکز، مدّ نظرشان بود.
بوترین به اینترنتی در زمینه‌‌ی زنجیره بلوکی می‌اندیشید که کاربران در آن به جای همکاری، توانایی نظارت و تنظیم داشتند. اتریوم، از همین‌رو، قراردادهای هوشمند یا همان ماشینی‌شدن را پایه‌ریزی کرد. این‌قراردادها تغییرناپذیرند، زیرا قوانین و محدودیت‌هایی در کدهای آن قرار داده‌شده‌است. بدین معناست که هر فرد، بدون نیاز به واسطه و پلتفرم متمرکز، می‌تواند تراکنشاتش را انجام دهد.
جالب است بدانید که در سال 2014، چندین نویسنده گزارشی را به نام «نگرش کلی درباره اپلیکیشن های غیرمتمرکز یا dAPPها» منتشر کردند که dAPP را تشریح می‌کرد، دیوید جانستون و شاون ویکینسون از جمله نویسندگان این‌متن بودند و تجربه‌ای از این‌فضا داشتند.
ماهیت dAPPها را در متن به صورت زیر شرح داده‌بودند:
- dAPP باید متن باز باشد و بدون مداخله‌ی شخص سوم، کار کند. باید تحت کنترل کاربر و تغییرات پیشنهادی‌شان به صورت ماشینی اجرا شود.
- تمام اطلاعات باید در شبکه‌ی زنجیرهی بلوکی عمومی در دسترس نگه‌داری شوند. کلید دستیابی به این‌مورد، تمرکززدایی است، تا نتوانند نقطه‌ای واحد را مورد حمله قرار دهند.
- dAPPها باید توکن‌های رمزنگاری‌شده‌ای برای دسترسی باشند و باید همین‌توکن‌ها را به اعانه دهندگان، مانند استخراج‌کنندگان و سهام‌داران، پاداش دهند.
- dAPP باید پروتکلی توافقی، مانند اثبات کار(PoW) و اثبات سهام(PoS)، برای تولید توکن وجود داشته باشد.
متن، بعد از این‌موارد، سه نوع یا لایهی dAPPها را بر اساس میزان رویارویی کاربران با آن‌ها ذکر می‌کند.
اولین لایهی dAPPها به تنهایی در زنجیره بلوکی‌اش وجود دارند. این‌نوع از dAPPها، مانند بیتکوین، محبوب‌ترین پروژه‌ها هستند و نیازمند الگوریتمی توافقی و قوانینی ثابت است.
دومین لایهی dAPPها بر روی لایهی اول بنا می‌شوند و افسار زنجیرهی بلوکی مذکور را به دست می-گیرند. اغلب با در نظر گرفتن پروتکل‌ها، توکن‌های لازم برای تراکنشات را فراهم می‌کند. تأدیه‌ای سنجشی را بر روی اتریوم بنا کرده‌اند، که مثال خوبی از لایهی دوم dAPP است. تراکنشات ممکن است ابتدا در این‌لایه‌ی دوم پردازش شوند و سپس به لایهی اول بروند و مقداری، کارهای زنجیرهی اصلی را سبک کنند.
و امّا آخرین و سومین لایهی dAPPها را بر روی لایهی دوم ایجاد کرده‌اند و اغلب دارای اطلاعات لازم برای دو تراکنش دیگر است. شاید رابط‌های برنامه‌نویسی اپلیکیشن(API ها) و اسکریپت‌های لازم را برای عملکرد لایه‌های اول و دوم دربرداشته باشد. به عنوان مثال، پروتکل لایهی سوم می‌تواند dAPPهای لایه-ی دو گوناگونی را در بربگیرد و موجب تسهیل استفاده‌ی کاربر از آن‌ها شود.
به زبانی دیگر، این‌متن dAPPها را به عنوان اپلیکیشن‌هایی تعریف می‌کند که قدرتشان از هسته‌‌ای مرکزی یا همان‌زنجیره‌ی بلوکیست. برخی از اینdAPPها ممکن است بر روی همان لایهی اولیه ساخته شوند، امّا اگر معیارهای فوق‌الذکر را داشته باشند، به عنوان dAPP شناخته می‌شوند.
چرا از dAPP استفاده کنیم؟
تمرکززدایی، مزایای گوناگونی نسبت به اپلیکیشن‌هایی دارد که در شبکه‌ای متمرکز اجرا می‌شوند. نبود شخص سوم، به لطف قرارداد هوشمند، از اصلی‌‌ترین مزایایش است. اپلیکیشنی مانند ونمو به فرد، اجازه انتقال وجه به هرکسی را می‌دهد، اگرچه انتقال این‌مبالغ به بانک، مشمول هزینه است. علاوه بر آن، ممکن است صدور حکم انتقال، چند روز طول بکشد.
اگرچه انتقال وجه در اپلیکیشن غیرمتمرکز، بدین معناست که هیچ هزینه‌ای یا هزینهی اندکی را پرداخت خواهید کرد. این‌عمل موجب کاهش هزینه‌های کاربر می‌شود، هم‌چنین اغلب تراکنشات غیرمتمرکز فوری انجام می‌شوند و در نتیجه موجب صرف زمان کمتری نیز می‌شوند.
البته dAPPها روی شبکه‌های متمرکز اجرا نمی‌شوند. یکی از مزیت‌های پلتفرمهای غیرمتمرکز اینست که نسبت به هرگونه حمله‌ای ایمنند، زیرا دستگاه فیزیکی وجود ندارد، تا به آن حمله شود. این‌موضوع، نه تنها موجب امنیت بیشتر شبکه می‌شود، بلکه هیچ زمانی تعطیل نمی‌شود و شبانه روزیست. همیشه به این‌اپلیکیشن‌ها، دسترسی دارید.
dAPPها هم‌چنین می‌توانند در هر صنعتی، مانند بازی، پزشکی، دولتی و حتّی ذخیره‌ی اسناد، استفاده شوند. در نتیجه استفاده از dAPP، هیچ تفاوتی با اپلیکیشن‌های قدیمی ندارد. در حالیکه کاربران از تمام تغییرات پس‌زمینه استفاده می‌کنند، تجربه‌ی واقعی استفاده از آن نیز چنین است. این روش استفاده از اپلیکیشن‌ها، وب 3.0 نامیده می‌شود که به تمرکززدایی اطلاعات نیز اشاره دارد.
زمانی که وب بنا شد، فضایی پر از اطلاعاتی بود که هرکسی می‌توانست به آن دسترسی داشته‌باشد. در طول زمان، کمپانی‌های بزرگ افسار را به دست گرفتند یا متمرکز شدند. این‌مؤسسات در عین حال، بابت کارهایشان هزینه دریافت می‌کنند که هزینهی فراهم‌آوری اطلاعاتمان است، اطلاعاتی که با گرفتن سود به ما می‌فروشند.
بنابراین کمپانی‌ها. اطلاعاتمان را کنترل می‌کنند، می‌دانند کاربرانشان تمایل به خرید چه چیزهایی دارند و چقدر پول در حسابشان دارند و چه کسانی را می‌شناسند. این‌‌دسترسی بدین معناست که می‌توانند آن‌ها را از ما بگیرند. از نسل سوم وب استفاده کنید، جایی که استفاده از dAPP به بهای از دست رفتن امنیتتان نیست.
از سوی دیگر، کاربر می‌تواند انتخاب کند که تنها اطلاعات ضروری را برای کارهایی مانند معاینه‌ی پزشکی یا وام به اشتراک بگذارد و انتخاب کند که چه کسی و به چه مدت، امکان مشاهده‌اش را دارد. کمپانی‌ها ممکن است برای دسترسی به این‌اطلاعات، پول بپردازند و اطمینان یابند که کاربران نیز از این‌معامله سود کنند. اعتماد کردن نیز دشوار است. در دنیایی که نام کاربری، ایمیل و رمزهای عبور از کمپانی‌های بزرگ با سیستم‌های امنیتی پرقدرت، نشت پیدا می‌کند، واقعاً به طور کامل نمی‌توان اعتماد کرد.
معایب dAPPها
در حالیکه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز ممکن است در آینده موجب از میان رفتن مؤسسات شوند، اکنون برخی مشکلات اساسی وجود دارند که صنعت در حال تلاش برای از حل کردنشان است.
نبود مقامات برای فرد، ممکن است به معنای به روزرسانی‌ها و تغییرات پلتفرم کمترست. به هر حال، فرد می‌تواند به آسانی به طور دلخواهش به روز رسانی کند. اگرچه dAPP، حتّی برای رفع مشکلات نرم افزاری کوچک، نیازمند توافق اغلب افراد اداره‌کننده است. ممکن است، هفته‌ها یا حتّی ماه‌ها به طول بیانجامد، تا کاربران مزایا و معایب هر بهبودی را بررسی کنند.
هم‌چنین dAPPها نیازمند سطح مناسبی از دسترسی کاربران برای اعمال تغییر است، تا درست عمل کنند. به نودها ، مدیران و کاربران برای انجام تراکنشات، نیاز دارند. اگرچه دسترسی به dAPPها در مراحل اولیه می‌تواند گاهی دشوار باشد و بسیاری از افراد، پشتیبانی کافی دریافت می‌کنند.
ممکن است در آینده بتوان dAPPها را دانلود کرد. امّا اکنون کاربران باید مرورگری را دانلود کنند که از dAPPها پشتیبانی کنند، رمز ارز لازم را به کیف پول ارسال کنند و تراکنشات را از آن انجام دهند. در حالیکه کاربران خوره‌ی تکنولوژی، هیچ مشکلی با آن ندارند، اغلب مردم، هیچ ایده‌ای ندارند که باید از کجا شروع کنند.
dAPPها در سراسر جهان
dAPPها در دنیای مالی، ساده به نظر می‌رسند، امّا در هر صنعتی، خلاقانه‌اند. بیایید نگاهی سطحی به برخی از این‌مزایا در صنعت‌هایی مانند مالی، رسانه‌ی اجتماعی، بازی و بیشتر بیاندازیم.
صنعت مالی
وام‌دهندگان و وام‌گیرندگان می‌توانند از dAPPها استفاده کنند تا کارهایشان را انجام دهند. وام‌دهندگان در بانک‌ها بر اساس ذخایر مالیشان، سود دریافت می‌کنند. فرد هر چه بیشتر، پول ذخیره کند، بانک نیز بیشتر می‌تواند وام دهد و هر دو طرف بیشتر سود می‌کنند. اگرچه، بانک که به عنوان ماهیتی متمرکز عمل می‌کند، تنها به علت فراهم‌آوردن فضایی برای ذخیره‌ی وجوه، سهم بیشتری نسبت به وام دهندگان دریافت می‌کند.
وام‌دهندگان در dAPP، صد در صد سود را خودشان دریافت می‌کنند، زیرا واسطه‌ای وجود ندارد و کنترل بیشتری بر روی وام‌ها دارند، در حالیکه توکن‌هایی را نیز از پلتفرم انتخابیشان برای دادن وام دریافت می کنند.
وام‌گیرندگان از سوی دیگر، بیشتر حق اعتراض در مورد سود پرداختی دارند، تا زمان پرداخت. البته، برخی از پلتفرم‌ها به وام‌گیرندگان اجازه می‌دهند تا در طی چند ماه یا چند سال، سود را پرداخت کنند و حدأقل میزان پرداخت را داشته باشند. وامدهنده می‌تواند در مورد نرخ نیز با وامدهنده صحبت کند و از گرفتن تصمیمی عادلانه‌ای برای هر دو طرف مطمئن شوند.
با تمام این تفاسیر، عایدات می‌تواند به لطف تکنولوژی قرارداد هوشمند به سرعت پرداخت شوند. نیازی به وجود وکلا و سایر اشخاص ثالث که موجب طولانی‌تر شدن فرآیند تأیید و بیشتر شدن هزینه‌ها می‌شود.
شبکه های اجتماعی
کاربران از شبکه اجتماعی dAPP، بسیار سود می‌برند. قبل از هر چیزی، هیچ‌کسی پست‌ها را سانسور نمی‌کند، یعنی همواره تریبون آزاد وجود دارد. اگر برخی از پست‌ها مشکل‌ساز شوند، امّا انجمن می‌تواند به برداشتتن آن‌پست رأی دهند.
اینفلوئنسرها می‌توانند وجوه بیشتری دریافت کنند. کمپانی در پلتفرمهای قدیمی، مانند توئیتر، بیشترین میزان سود را از توئیت‌های محبوب دریافت می‌کند. سود تبلیغات‌ها را از تمامی سایت‌ها دریافت می‌کنند و نویسنده در واقع، از لحاظ مالی، چیزی دریافت نمی‌کنند.
شبکه‌های اجتماعی dAPP، ممکن است سیستم انعام‌دهی را در توکن‌هایشان قرار داده‌باشند و کاربران می‌توانند تبلیغات‌هایی را قرار دهند و پرداخت‌ها را به صورت کامل دریافت کنند، نه این‌که بخشی از پرداختی را کمپانی‌ها دریافت کنند.
صنعت بازی
بازی همیشه یکی از موارد استفاده‌ی جالب dAPP است. اخیراً بازی‌ها باید شخصیتی را هزاران ساعت بپرورانند، کسی که پول واقعی را در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند و پس از مدتی، بازیکن از آن خسته شود و آن را رها کند.
dAPPها، راه‌حلی جالب را در مورد ارزش ارائه می‌دهند. بازی، مانند کریپتوکیتیز را در نظر بگیرید. بازیکن‌ها سرمایه‌هایی را به صورت توکن دریافت می‌کنند که در این‌مورد گربه‌ای است. آن‌گربه در طول زمان، بزرگ می‌شود و اگر به درستی بزرگش کنید، ارزش آن افزایش می‌یابد. کاربر می‌تواند بعدها، آن گربه را به هر قیمتی بفروشد که می‌خواهد، در صورتی که خریداری برای پرداخت آن‌وجه وجود داشته باشد.
علاوه بر آن، برخی گربه‌ها می‌توانند با سایر گربه‌ها بی‌آمیزد و نژادی نادرتر و شاید حتّی با ارزش‌تر را بوجود آورد. بازیکنان می‌توانند گربه‌هایشان را معامله کنند یا گربه‌ها را جمع کنند و هرکاری بخواهند با تاین‌توکن‌های گربه‌ای انجام دهند. زمانی که صرف می‌کنند، به تدریج با ارزش می‌شود. اکنون تعداد زیادی از آن‌ها وجود ندارند، امّا این‌ایده را با عنوانی دهن پر کن‌تر و ساعت‌ها بازی کردن تصور کنید. بازی کردن تمام وقت ممکن است در آینده بوجود بیاید.
رأی‌گیری و مدیریت
رأی‌گیری در اغلب موارد، فرآیندی رنج‌آور است. اغلب شامل انواع گوناگونی از اعتباردهیست. برخی از آن‌ها در دسترس شهروندانی قرار ندارند که مسکن مناسب ندارند یا از سایر مشکلات رنج می‌برند. البته در این‌بین، فعالیت‌های زیرمیزی و رشوه‌گیری و سایر کارهای غیرقانونی مشابه نیز صورت می‌گیرد.
روند رأی‌گیری dAPP به لطف قراردادهای هوشمند می‌تواند در معرض دید عموم قرار گیرد. اساساً انجمن می‌تواند در مورد لیستی از خواستی‌های رأی‌گیری کند. سپس می‌توانند بازه‌ی زمانی، به عنوان مثال 24 ساعت، برای آن مشخص کنند و کاربران می‌توانند در مقابل رأی‌دادن، توکن‌هایی را دریافت کنند. این مسئله موجب شرکت کردن همه‌ی افراد و دادن رأی به صورت ناشناس می‌شود.
رأی‌ها در شبکه‌ی غیرمتمرکز ذخیره می‌شوند، در نتیجه غیر قابل بازگشت هستند و نمی‌توان جعلشان کرد. علاوه بر آن، قراردادهای هوشمند می‌توانند به کاربران برای کارشان با توکن‌های مرتبط پاداش دهند و افراد بیشتری را به رأی دادن تشویق کنند.
خیریه و تبلیغات
بسیاری از کاربران در حین کار با مرورگر از بلاک‌کننده‌ی تبلیغات استفاده می‌کنند. مسلماً به ضرر وبسایت‌هایی است که می‌خواهند درآمدی کسب کنند، امّا از سوی دیگر منطقیست، زیرا اغلب اوقات، تبلیغات‌ها آزاردهنده‌اند. مرورگر dAPP می‌تواند این‌مشکل را حل کند.
همچنان که کاربران در وب می‌گردند، از مرورگری با بلاک‌کننده‌ی تبلیغات و دنبال‌کنند‌ها استفاده می کنند و در عین حال، رمزارز دریافت می‌کنند. همچنان که کاربرا تولید‌کننده‌های محتوا و وبسایت‌هایی را می‌یابند که علاقه به حمایت از آن‌ها دارند، می‌توانند به صورت انتخابی با آن‌ها همکاری کنند. بدین معناست که هرچه کاربر بیشتر در اینترنت بگردد، پول بیشتری در طول زمان به آن‌وبسایت پرداخت و در طولانی مدت به آن‌ها کمک خواهد کرد.
اسم این‌بازی، حریم شخصیست، کاربران انتخاب می‌کنند که چه کسی می‌تواند آن‌ها را دنبال کند، از اطلاعاتشان محافظت می‌کنند و با پلتفرم‌هایی همکاری می‌کنند که نیاز به پول دارند. معامله‌ای دو سر برد است.
دارا پلتفرم استخراج بیتکوین است. دغدغه‌های مدیریت و تامین برق ماینرها را رها کنید و ماینینگ را با خیال راحت به ما بسپارید!
